Nadat een nieuwtje bekend is geworden, moeten journalisten snel reageren als ze een hot take willen schrijven. Dat betekent dat ze maar heel beperkt onderzoek kunnen doen naar het nieuwtje. Dat is in het geval van een hot take ook niet het belangrijkste. Een hot take schrijf je vanuit een eerste reactie (een impuls).

Misschien is dit niet iets waar je al eens over nagedacht hebt, maar veel of misschien wel alle schrijfopdrachten die je op school krijgt, moet je schrijven vanuit kennis van zaken. Je zorgt eerst dat je kennis over het onderwerp hebt, en dan ga je erover schrijven.

Maar bij de hot take dus niet. Die moet je vanuit je eerste reactie schrijven, rekening houdend met hoe anderen zullen reageren. Je moet vanuit jouw reactie inspelen op hun reactie.

• Schrijf je eerste hot take, over het nieuwsbericht hieronder. Let bij het schrijven op:
  
  • – gebruik niet meer dan 20 – 30 woorden;
  • – schrijf vanuit jouw eerste reactie over dit nieuwtje;
  • – met het doel anderen flink aan het debatteren te zetten over dit nieuwtje;
  • – om aandacht te trekken, kun je een grapje in je hot take verwerken.

Minister Weerwind gebruikte zijn dienstauto [=auto die hij van zijn baas kreeg, te gebruiken voor zijn werk] als burgemeester privé, tegen de regels in.

Bron: NRC, 16 februari 2023.

• Herschrijf je hot take, en let er nu op dat je hot take als hot take te herkennen is voor je publiek. Dat kun je doen door een hot take te beginnen met iets als ‘Naar mijn idee ….’, ‘Volgens mij …’, of ‘Als je het mij vraagt….’.

Een hot take is een gevaarlijk wapen in de handen van een schrijver: je kunt er heel veel mensen mee ophitsen. De krant NRC, waar dit nieuwtje over minister Weerwind uit komt, schrijft heel feitelijk op wat het nieuws is: ‘Minister Weerwind gebruikte zijn dienstauto als burgemeester privé, tegen de regels in’. In dat bericht zit kennis van zaken: dit is wat we weten over wat er gebeurd is, dit zijn de feiten. Een auto die hij alleen voor afspraken op zijn werk mocht gebruiken, volgens de regels, gebruikte hij ook om vrienden op te zoeken of naar feestjes te gaan. En dat is tegen de regels.

In jouw hot take schreef je je eerste reactie op die feiten. Misschien schreef je wel: “Wat mij betreft kan deze minister zijn dienstauto nog één keer gebruiken, voor een ritje naar de koning om zijn ontslag aan te bieden”. Je schrijft die hot take misschien omdat je wilt dat veel mensen zullen denken: ‘ja, logisch, die minister moet weg’.

Of misschien schreef je: “Wat een onzin dat dit in het nieuws komt, een minister moet ook fouten kunnen maken”. In beide gevallen riep dit nieuws dan bij jou een vraag op: wat moet de straf voor deze minister zijn? Wat is rechtvaardig?

Als je een hot take schrijft als journalist, probeer je net iets voorbij je allereerste reactie te komen door na te denken over waar die eerste reactie vandaan komt. Stel dat je schreef: “Wat mij betreft kan deze minister zijn dienstauto nog één keer gebruiken, voor een ritje naar de koning om zijn ontslag aan te bieden”. Als je nadenkt, besef je misschien wel: ‘mmm, ben ik daarmee de minister niet aan het veroordelen, terwijl daar in Nederland anderen mensen over gaan (de rechter, de belastingdienst)? En is die straf niet een beetje hoog?’. En als je schreef: “Wat een onzin dat dit in het nieuws komt, een minister moet ook fouten kunnen maken”, dan denk je misschien wel: ‘ja, maar Weerwind is minister van Rechtsbescherming, die zou toch echt beter moeten weten en het goede voorbeeld moeten geven’.

Als je dat doet, dat nadenken, dan maak je van een eerste reactie een mening die je zo goed mogelijk baseert op wat je al weet of denkt. Misschien merk je ook wel dat je eerste reactie verandert als je er iets langer over nadenkt.

• Kijk nu nog eens naar je hot take, en probeer die niet alleen vanuit je eerste reactie, maar ook vanuit kennis van zaken te schrijven. Zo komt in je hot take een mening te staan die op feiten gebaseerd is. Hoe zou je willen dat veel mensen op dit nieuws reageren vanuit kennis van zaken?

In de vorige stappen heb je geleerd verschil te maken tussen het schrijven vanuit een eerste reactie, en het schrijven op basis van een mening op basis van kennis van zaken.

• Welke kennis van zaken heb je gebruikt om een goed onderbouwde mening in je hot take te krijgen? Wat wist je al wat goed van pas kwam? Iets over de regels voor gebruik van je dienstauto voor privédingen, iets over het goede voorbeeld dat ministers moeten geven, iets over een andere minister die al eens om dezelfde reden is weggestuurd, iets over straffen die de belastingdienst kan geven?
• Probeer nog eens, en nu nog beter aan kennis te komen (bijvoorbeeld omdat je geen twee maar wel vijf bronnen opzoekt die je wijzer kunnen maken, of door deze documentaire Verdacht te bekijken). Die tijd hebben journalisten normaal niet als ze een hot take moeten maken, maar we nemen hem hier wel, om te zien of er nog meer kan gebeuren in de stap van eerste reactie naar mening als je nog meer weet.
• Herschrijf nu, mocht je van mening veranderd zijn, nog eens je hot take.

Bronnen:

• El Majidi, A., Janssen, D., & de Graaff, R. (2021). The effects of in-class debates on argumentation skills in second language education. System. https://doi.org/10.1016/j.system.2021.102576.
• Lisa Bouyeure, Zijn alle knuppels eindelijk in alle hoenderhokken gegooid? Dan kan iedereen nu gewoon zijn smoel houden, Volkskrant, 20 mei 2022.